دهه هشتاد‌ی‌ها در چنگ یک بحران/
دوستانی که سرمشق سیگار دیکته می‌کنند!
به گزارش رسا/ فاطمه مرتضوی: هنوز یکسال نشده است که وارد دانشگاه شده، از تولد 19 سالگی‌اش فقط چند ماه گذشته است. بعد از تمام شدن کلاس طبق عادت هر روز به همراه دوستانش در حیاط به سکوی سنگی کنار دانشکده تکیه می‌زنند. بعد از خوش و بشی دوستانه پاکتی رنگی از درون کوله پشتی‌اش در میاورد اما پاکت تنها نیست.
همراه پاکت سبز رنگ، یک فندک صورتی هم وجود دارد. پاکت را باز می‌کند و رو به دوستانش آن را تعارف می‌کند. نپذیرفتن دوستان بخاطر رد تعارف او نیست، بلکه هر یک از کیف خود پاکت سیگار شخصی خودشان را خارج می‌کنند.
دانشگاه یا صحنه فیلم هالیوودی
گرم صحبتند اما گرم تر از صحبت، دودی است که بین کلام از کام هریک خارج می‌شود. تفاوتی هم ندارد چه دختر چه پسر با چنان حالتی سیگار می‌کشند که انگار صحنه دانشگاه را با صحنه فیلم‌ها و نقش بازیگران هالیوودی اشتباه گرفته‌اند.
از این گروه پنج نفره فقط دو نفرشان سیگار به دست ندارند، که آنها هم در سایه دود حاصل از سیگار سه نفر دیگر، دود کمی وارد ریه‌های خود نمی‌کنند. آنچه مشخص است، هم سن و سال بودن آنهاست پس همگی باید جزوی از جوانان دهه هشتادی باشند.
دختر 19 ساله به دلیل سیگار کشیدنش اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که دغدغه‌ها و مشکلات زندگی‌ام از توانم خارج می‌شوند برای اینکه چند دقیقه‌ای از هجمه افکارم در امان باشم، سیگار می‌کشم.
دوستش اما معتقد است سیگار کشیدن او ربطی به استرس یا فشار عصبی ندارد، او ادامه می‌دهد: من فقط صرفا بخاطر سرگرمی سیگار می‌کشم. هیچ تاثیری خاصی برای من ندارد.
انگشتان هم به سیگار اعتیاد دارند
این دختر 20 ساله معتقد است اعتیادی به سیگار پیدا نکرده و هر وقت که بخواهد، می‌تواند آن را کنار بگذارد. هم‌کلاسی او اما نظری کاملا متناقض دارد. او پسری 21 ساله است که می‌گوید سیگار را از 14سالگی ابتدا بخاطر کنجکاوی شروع کرده اما حالا دیگر از چنگ آن در امان نیست.
او ادامه می‌دهد: سال اول فقط یک نخ سیگار می‌کشیدم اما رفته رفته تعداد نخ‌ها بیشتر شد و امروز حتی به مصرف روزانه یک بسته سیگار هم رسیده است. این پسر 21 ساله معتقد است، سیگار کشیدن در کنترل استرسش نقشی ندارد بلکه صرفا ذهنش به این عمل عادت پیدا کرده است.
او نگاهی به دو انگشت دستش می‌کند و می‌گوید: علاوه بر ذهنم، حتی انگار انگشت دستانم هم عادت کرده‌اند ، سیگار به دست بگیرند.
جالب اینجاست برخلاف بیشتر افراد سیگاری که دلیل اصلی سیگار کشیدنشان را دغدغه و فشارهای عصبی عنوان می‌کنند، این سه جوان دهه هشتادی معتقدند دلیل اصلی شروع مصرف سیگارشان چیزی نبوده جز: دوستان سیگاری!
این جوانان با اینکه خودشان نیز با صراحت اعلام می‌کنند صرفا بخاطر اینکه دوستانشان سیگار می‌کشیده‌اند، سیگار را شروع کرده‌اند اما مقاومت زیادی در جایگزین یا ترک کردن سیگارشان دارند.
دوستانی که سرمشق سیگار را دیکته می‌کنند
علی‌اصغر فرشی اقدم، مشاور و دکتری روانشناسی است. او معتقد است همیشه عواملی پشت رفتار مثبت یا منفی افراد وجود دارد که در انتخاب و در نتیجه عملکرد آنها تاثیر مستقیمی می‌گذارد. فرشی اقدم در این خصوص عنوان می‌کند: عوامل مختلفی برای شروع سیگار موثر هستند که ازجمله شایع‌ترین آنها در میان دختران و پسران جوان، وجود دوستان سیگاری یا بعضا بروز شکست‌ها و خللی در زندگیشان است.
این مشاور معتقد است، نوع واکنشی که هر فرد پس از بروز عواملی این چنینی در زندگی‌اش از خود نشان می‌دهد، متفاوت بوده و اینکه بعضا روش‌های ناصحیحی مثل سیگار کشیدن انتخاب می‌شود، ریشه در کمبود در برهه‌های مختلف زندگی آنها دارد.
این روانشناس بر اهمیت و حساسیت زمان شکل‌گیری هویت در جوانان اشاره کرده و ادامه می‌دهد: انسان از 13 تا 15 سالگی شروع به هویت سازی می‌کند و بروز مشکلی در این روند باعث سردرگمی هویتی او می‌شود. متاسفانه برخی از جوانانی که به مصرف دخانیات روی می آورند دچار این مشکل بوده و یا عزت نفسی آسیب دیده دارند.
راه غلط ما را به مقصد صحیح نمی‌رساند
اگر در زمان بروز مشکل یا شکستی بخواهیم آن را با انتخابی غلط جبران کنیم، عاقلانه نیست. این جمله را فرشی اقدم در ادامه صحبت‌های خود مطرح کرده و می‌گوید: راه حل غلط نه‌تنها جبران و درمانی برای ما نخواهد بود بلکه باعث افزایش آسیب و مذمن‌تر شدن درد می‌شود.
روانشناس و مدرس دانشگاه به نکوهش رفتاری مثل سیگار کشیدن در جامعه و فرهنگ ما به ویژه برای دختران اشاره‌ای کرده و با صراحت می‌گوید: بهتر است به جای انتخاب سیگار که صرفا یک تسکین دهنده موقت است، از طریق راهکارهای اساسی و درستی مثل آموزش دیدن مهارت‌های اجتماعی، خودباوری، افزایش اعتماد بنفس و آموزش مهارت حل مسئله، درمانی درست برای دردهایمان انتخاب کنیم.
باتوجه به آمار رسمی مسئولان از سال 95 به بعد بازنگری و آمارگیری جدیدی درخصوص مصرف دخانیات در ایران انجام نشده اما افزایش چشمگیر مصرف سیگار در بین جوانان در جامعه امروزی بسیار مشهود است و علاوه بر آن کاهش شدید سن شروع مصرف دخانیات هم حاکی از این دارد که زنگ خطر یک آسیب اجتماعی جدی زده شده و خواستار همتی جدی و تخصصی برای رسیدگی به این بحران است.
نظر شما :